İşlemler Konusunda Nasıl Özgüven Kazanılır?

Yetkinliğiniz varsa ama kendinize inanmıyorsanız, en büyük engeliniz kendiniz olursunuz ve potansiyelinizi baltalarsınız. Bu duruma kendi kendini sabote etmek denir. Tereddüt, sizi işlem yapma konusunda gereğinden fazla bekletir ve fırsatları kaçırmanıza yol açar. Şüphe ve korku, bir işlemi çok erken kapatarak zarar etmenize veya potansiyel kazançlardan vazgeçmenize neden olur. Kendine inanmak, bazen içgüdülerinize güvenerek trendin tersine hareket etmek, mesela herkes panikle satış yaparken düşük fiyattan alım yapmak veya piyasa coşku içindeyken satış yaparak pozisyon kapatmak anlamına da gelir.

Diğer yandan, kendinize inanıyorsanız ama yeterli yetkinliğe sahip değilseniz, pahalıya patlayacak hatalar yaparsınız. Bunun sonucu, temellerini anlamadığınız hâlde riskli stratejilere olması gerekenden fazla yatırım yapmak olabilir. Bazen şansınız yaver gidebilir, ancak gerçeklikten kopuk, aşırı özgüveninizin sonuçları sizi eninde sonunda yere indirecektir.

Pratik mükemmelleştirir

Demo hesap kullanmak, işlem yaparken özgüven kazanmanın iyi bir yoludur. Güvenli bir ortamda pratik yapmak, farklı stratejileri deneme ve hatalarınızına karşılık herhangi bir bedel ödemeden tecrübe kazanma imkânı sunar. Her simülatörde olduğu gibi, işin içinde gerçek para olmadığında üzerinizde o baskıyı hissetmezsiniz. Yine de, piyasayı kavramak ve size uygun bir strateji geliştirmek için iyi bir yoldur. Tıpkı bir enstrüman çalarken yaptığınız alıştırmalar gibi, işlemleriniz zamanla daha doğal, akıcı ve tereddütsüz hâle gelir. Ne kadar çok pratik yaparsanız, o kadar fazla senaryoya hazırlıklı olursunuz.

Demo hesapta yeterince pratik yaptıktan sonra, yavaş yavaş canlı işlemlere geçebilirsiniz. Küçük adımlarla ilerlemek ve ufak meblağlar yatırmak, büyük kayıplardan korunmanıza yardımcı olur. Küçük bir kaybı tolere etmek daha kolaydır; küçük bir kazanç ise yine de kazançtır ve doğru yönde atılmış bir adımdır. Her başarılı işleminizle birlikte, doğru şekilde işlem yapmayı öğrenp doğru alışkanlıkları benimseyerek özgüveninizi artırırsınız. Kendinize uygun bir strateji bulduğunuzda plana sadık kalın. Bunu, uygulamanızı mükemmelleştirmenin bir yolu olarak düşünün. Hep aynı yaklaşımı uygulamaya devam edin. Disiplin ve istikrar, işlemlerdeki özgüveninizi zamanla artıracaktır. Gerçek piyasalarda deneyim kazandıkça, isterseniz işlem hacminizi yavaş yavaş büyütebilir isterseniz küçük işlemlerle devam edebilirsiniz.

Duygusal kontrol

İyi olduğunuz alanı bulun

Herkes farklıdır; bu yüzden kendinizi yakın hissettiğiniz bir konsepte odaklanın ve o konuda uzmanlaşın. Odaklanmak istediğiniz bir sektör seçin. Örneğin spor, bankacılık, teknoloji, perakende ya da enerji olabilir. Belirli bir hisse senedine yoğunlaşın. İlginizi çeken bir ekonomik göstergeyi, bu göstergenin işe yaradığı veya yaramadığı koşulları inceleyin ve buna göre bir strateji geliştirin. Bazı trader’lar Forex işlemlerine, swing işlemlere veya ETF’lere odaklanır. İşlem yapabileceğiniz bir zaman aralığı seçin. Trader olarak işinize yarayan, uygun bir plan bulduğunuzda, söz konusu planı uygulamaya devam edin.

Planınıza sadık kalın

Piyasayı incelemek, şirket araştırmaları yapmak ve haberleri, raporları takip etmek, piyasanın nereye gidebileceğine dair daha net bir fikir verir. Yine de, geleceği öngörmek imkânsızdır. Her şey olabilir. Pozisyonlara, fiyatların istediğiniz yönde gideceği umuduyla girersiniz, ancak işler ters giderse zararınızı minimize edecek stratejiler de geliştirmeniz gerekir. Bu da disiplin ve belli bir bakış açısı gerektirir. Tutarlı bir strateji, disiplin ve doğru zihniyet, zamanla etkili işlemlere yol açan olumlu alışkanlıklara dönüşür. Planınıza sadık kalmak, işlem yaparken duygusal yönünüzden uzak durmanın yollarından biridir. Kazandığınız veya kaybettiğiniz tek bir işleme takılıp kalmayın. Durumu kabullenip disiplinli bir işlem yaklaşımı içinde hareket ederek zaman içinde stratejinizi geliştirin.

Farkındalık pratiği yapın

Bazen gerekli bilgiye, beceriye ve disipline sahip olduğunuzu bilseniz bile, içinizden bir ses yapamayacağınızı söyleyebilir. Farkındalık geliştirmek, kendinizi sabote eden, sınırlandırıcı inançları ve kalıpları tanımanızı ve bunlardan sıyrılmanızı sağlar. Bu düşünceleri kabul edin, nereden kaynaklandıklarını anlayın ve onlarla yüzleşin. Kendinize, işlemin sizin kararınız olduğunu, bunu hak ettiğinizi ve ortaya bilginizi, sabrınızı ve disiplininizi koyduğunuzu hatırlatın.

Başarıyı önce zihninizde yaşayın

Herkesin iyi olduğu bir şey vardır. İyi olduğunuz bir şeyi yaparken (bu yemek yapmak, spor, resim veya herhangi bir şey olabilir) hissettiğiniz o duyguyu hatırlayın. Kendinizi işlemlerde de aynı derecede başarılıymış gibi hayal edin. İyimser bir tutuma sahip olmak bile sizi kazanan rolüne sokar. Başarıyı gözünüzde canlandırmak, ona inanmak, olumlu düşünmek ve pes etmemek, kendinizi şartlandırmanın bir yoludur. Bir yarışa “Nasıl olsa kazanamam,” diyerek girerseniz en baştan kaybetmişsiniz demektir.

Öte yandan, bir işlemi gerçekleştirmeden önce o işlemin zarar etme ihtimalini zihninizde canlandırmak, işler gerçekten ters giderse ortaya çıkacak duyguları yönetmenize yardımcı olabilir. Ayrıca, gerçekten yalnızca kaybetmeyi göze alabildiğiniz kadar para yatırdığınızdan emin olmak için de bir kontrol mekanizmasıdır.

Hatalarınızdan ders çıkarın

Hatalarınızı not edin. Neden olduklarını düşünün. Yorgun muydunuz, dikkatiniz mi dağılmıştı, sinirli ya da korkmuş muydunuz? Bu, önlenebilecek bir hata mıydı yoksa bilgi ya da deneyim eksikliğinden mi kaynaklandı? Durumu değerlendirip yola devam edin. En kusursuz girişimler bile bazen başarısız olabilir. Sonucu kabul edin ve her işlemi bir öğrenme fırsatı olarak görün. Zamanla kendinizi geliştirdikçe aynı hataları yapmamaya başlayacaksınız. Bir zamanlar en iyi dediğiniz performansınız, sizin için sıradan hâle gelecek ve çıtanız daha da yükselecek. Kazançlı işlemler bile bir öğrenme fırsatıdır. Kazandıran ve kaybettiren işlemlerinizi takip ederek ilerlemenizi görebilirsiniz. Başarılarınız ve hatalarınız konusunda kendinize karşı mümkün olduğunca dürüst olmaya çalışın.

Sonuç

Bir trader olarak, kararlarınızı gölgeleyen pek çok duyguyla karşı karşıya kalacaksınız. Zaman zaman hatalar yapacak, işlemlerinizde zarar edeceksiniz. İşlem konusunda sağlam bir özgüven sahibi olmak, doğuştan gelen bir özellik değildir. Sabır, deneyim, yetkinlik, kendine inanç ve doğru işlem alışkanlıklarıyla zaman içinde inşa edilir. Bu özgüven, piyasalardaki iniş çıkışlara ve volatiliteye rağmen soğukkanlı kalmanızı ve daha hızlı karar almanızı sağlar. Unutmayın, bu işte kestirme yollar yoktur. Sağlam bir temel oluşturmaya zaman ayırın ve acele etmeden öğrenmeye odaklanın. Bazen bilgisayarı kapatıp kısa bir mola vermek de iyi gelir.

Ne kadar bilgi sahibi olursanız olun, geleceği öngöremezsiniz. Ama doğru bakış açısını benimsemek sizin elinizde olan bir şeydir. Olumlu düşünün, pratik yapın ve iyi hesaplanmış bir strateji izleyin. Duygularınızın farkında olun, ama sizi ele geçirmelerine izin vermeyin. Deneyim ve öz değerlendirme, korku ve aşırı özgüvenin yerine netlik ve kontrol getirir.

Her trader işe bir yerden başlamak zorundadır. İlerledikçe, yeni stratejiler öğrenir, araç kutunuza yeni araçlar eklersiniz. Zamanla çok daha farklı işlem senaryolarının üstesinden güvenle gelebileceksiniz.